Sülük Tedavisi Nedir?

Sülükler, kan dolaşımını artırmak, kan akışını iyileştirmek ve genel iyileşmeyi hızlandırmak için yara bölgesine uygulanan organizmalardır. Yaklaşık 10 cm uzunluğundaki yetişkin sülükler, üç çeneye yayılmış 300 dişe sahiptir. Her bir sülük, her beslenmede kendi ağırlığının neredeyse 10 katı kadar, yaklaşık 5 ila 10 ml kan tüketebilir ve bir yıla kadar beslenmeden kalabilirler. Tıbbi amaçlar için, tabanı çamurlu küçük bir havuzda özel olarak yetiştirilirler.

Sülükler, tıpta yararlı olan çeşitli kimyasal bileşikler üretir:

• Lokal anestezik maddeler
• Kan damarlarını açan, kan akışını artıran ve pıhtılaşmayı önleyen antikoagülanlar
• Şişmeyi azaltan kimyasallar
• Diğer zararlı bakterileri öldüren ve yara iyileşmesine yardımcı olan antibiyotikler

Sülüklerin tükürüklerinde hirudin adı verilen güçlü bir antikoagülan enzim bulunur. Hirudin, sülük çıkarıldıktan sonra 2-3 saat boyunca kanamanın devam etmesini sağlar. Sülükler, bağlıyken biriken kanın bir kısmını aktif olarak uzaklaştırır ve bu da doku içindeki basıncın azaltılmasına yardımcı olur. Hirudinin etkileri birkaç saatten 24 saate kadar sürebilir.

Sülükler her hastada kullanıma uygun değildir. Bağışıklık sistemi baskılanmış hastalarda enfeksiyon riski artabileceği için dikkatli kullanılmalıdır. Sülüklerin vücut bölgelerinde uygulanmaması gereken yerler de bulunur. Önemli damarların bulunduğu bölgeler ile avuç içi ve ayak tabanı gibi sert bölgelere sülük uygulanmaz. Yumuşak dokuya sahip olan göz kapağı ve çevresine de uygulama yapılmamalıdır.

Sülük Neden Kullanılır?

Sülüklerin kan alma ve tedavi amaçlı kullanımı eski Mısır'a kadar uzanır. 19. yüzyılın başlarından itibaren bademcik iltihabından hemoroitlere kadar pek çok farklı hastalık için kullanılmaya başlanmıştır. Tıbbi sülük, insan vücudundan kan emdiğinde salgı açığa çıkarır; ağrı kesiciler, kanın pıhtılaşmasını engelleyen maddeler ve sinir yatıştırıcı maddeler enjekte edilir. Bu maddeler kalp-damar hastalıklarını, metabolik hastalıkları, sinir sistemi hastalıklarını, boşaltım sistemi hastalıklarını, cilt hastalıklarını, ürogenital sistem hastalıklarını, göz hastalıklarını, kulak hastalıklarını ve burun hastalıklarını iyileştirebilir.

Sülük tedavisinin bazı faydaları şu şekildedir:

• Kan dolaşımının iyileştirilmesi: Sülük tedavisi, kan akışını uyarmaya yardımcı olduğu için besinlerin ve oksijenin vücut dokularına dağıtımını artırabilir.
• Ağrının giderilmesi: Sülüklerin antikoagülan özellikleri iltihabı azaltmaya yardımcı olur. Bu da ağrı ve şişliğin giderilmesini sağlayabilir.
• Yaraların iyileşmesi: Sülük tedavisi, kan dolaşımını iyileştirerek ve ölü dokuyu uzaklaştırarak iyileşmeyi destekleyebilir.
• Detoksifikasyon: Sülük tedavisi, atık ürünlerin ortadan kaldırılmasını teşvik ederek toksinlerin vücuttan atılmasına yardımcı olabilir.
• Cilt rahatsızlıklarının tedavisi: Sülük tedavisi, sivilce, egzama ve sedef hastalığı gibi çeşitli cilt rahatsızlıklarının tedavisinde kullanılabilir.

Günümüzde sülük tedavisi, öncelikle plastik ve rekonstrüktif cerrahide venöz tıkanıklığın tedavisi için kullanılır. Plastik cerrahide gerçekleştirilen doku transferlerinin ardından bölgeye giden kan akışı yavaşlayabilir ve tıkanabilir. Bu durum, yeniden yapılan alanın bir kısmının veya tamamının kaybına neden olabilir. Bölgeye bir sülük veya sülükler yerleştirilerek küçük miktarlardaki kanın boşaltılması ve tıkanıklığın giderilerek kan akışının devam ettirilmesi mümkündür. Bu uygulama oftalmoloji alanında da kullanılabilir. Göz içi basıncını normalleştirmeye yardımcı olduğu için gözlerdeki ağrıyı azaltabilir ve glokomlu hastalarda görme fonksiyonlarının iyileşme sürecini olumlu yönde etkileyebilir.

Mikrocerrahide ise kanın çekilmesi amacıyla kullanılır. Bir parmak tekrar yerine dikilirken küçük damarları onarmak zor olabilir, bu yüzden parmak kanla şişebilir ve yeni takılan parmağı potansiyel olarak öldürebilir. Sülükler, fazla kanı yavaş ve düzenli bir şekilde emer, bu da damarların birbirine bağlanıp iyileşmesini sağlarken parmağın sağlıklı kalmasını sağlar. Antikoagülanlar kanı ince tuttuğu için pıhtı oluşumu engellenebilir. Sülük tedavisi, aynı zamanda deri fleplerinin eklenmesinden sonra da kullanılır.

Sülük Tedavisi Nasıl Yapılır?

Seans başına sülük sayısı ve tedavi süresi kişiye özel belirlenir. Uygulamadan önce hastalıktan etkilenen bölge dikkatlice temizlenir ve silinerek kurutulur. Küçük kesiler yapılarak bölgeye sülükler yerleştirilir. Deriyi ısırdıklarında vücuda lokal anestezik enjekte ederek işlemin hasta için ağrısız olmasını sağlarlar. Sülükler çok fazla dokunulursa veya canlı zarar görürse tutunmayı reddedebilir. Bu nedenle ilk seferde doğru yere takıldıklarından emin olmak önemlidir. Yerine yerleştirildikten sonra, dolaşmayı önlemek için tıbbi ekipman kullanılabilir.

Sülükler genellikle 20-45 dakika kadar beslenir. Özellikle vücudun yüz gibi hastanın izleyemeyeceği bir kısmına bağlı olan sülüklerin cilt üzerinden ayrılmasının izlenmesi önemlidir. Uygulama bölgesinin her 20-30 dakikada bir renk, sıcaklık ve kanama açısından izlenmesi ve her dört saatte bir ayrıntılı şekilde değerlendirilmesi gerekir. Sülükler, hastaların kanıyla temas ettikleri için yalnızca bir hastada kullanılır. Bu sayede hirudoterapi seansı sırasında kan yoluyla bulaşan HIV, hepatit gibi enfeksiyonlara yakalanma olasılığı ortadan kaldırılır.

Hirudoterapinin olumlu etkisi sadece işlem sırasında değil, sonrasında da bir süre gözlenir. Ek olarak, tedavi ve iyileşme süresi azalabilir ve uygulanan ilaç miktarı da azaltılabilir.