Prostat Nedir?

Prostat, erkek üreme sisteminin bir parçası olarak cinsel organlar, testisler ve seminal vezikülleri kapsayan, mesanenin hemen altında ve rektumun önünde bulunan, üretrayı çevreleyen ceviz büyüklüğünde bir bezdir. Bağ dokuları ve bez dokusundan oluşan prostat, meniye sıvı ekleyerek spermin taşınmasına ve idrar yoluna itilmesine yardımcı olur. Erkeklerin yaşlandıkça, prostat büyümesi sıkça görülür ve bu durum bazı ciddi sorunlara yol açabilir. Prostatla ilgili yaygın hastalıklar arasında prostat kanseri, prostatit ve iyi huylu prostat hiperplazisi (BPH) bulunur.

Prostat Nedir?

Prostat, idrar torbasının çıkışını çevreleyen, ceviz büyüklüğünde bir salgı bezidir. Mesanenin hemen altında, rektumun önünde yer alır ve spermin taşınmasını sağlayan seminal sıvıyı üretir. Bu sıvı, meninin üretradan dışarı atılmasına yardımcı olur.

Prostat hastalıklarının en yaygın üç türü prostat iltihabı (prostatit), kanserli olmayan prostat büyümesi (iyi huylu prostat hiperplazisi - BPH) ve prostat kanseridir. Erkekler bu durumlardan bir veya birkaçını yaşayabilir ve her hastalık farklı belirtiler gösterebilir.

Prostat Hastalıklarının Belirtileri Nelerdir?

Prostat, yaş ilerledikçe büyüme eğilimindedir ve bu durum, idrar yolunu sıkıştırarak çeşitli semptomlara yol açabilir. İdrar torbası, idrar yapma sürecinde önemli bir rol oynar ve kas yapısından oluşur.

Prostat, idrar yolunu sıkıştırdığında, idrar torbası bu duruma yanıt olarak daha fazla kasılmaya başlar. İlk aşamalarda bu durum ciddi şikayetlere neden olmayabilir, ancak zamanla prostat büyümeye devam ettikçe idrar torbası kasları yorulur. Bu durumda hastalar, idrar akışının zayıflaması, idrar yaparken damlama, kesik kesik idrar yapma ve mesanenin tam boşalmadığı hissi gibi sorunlarla karşılaşabilirler.

Prostat büyümesiyle birlikte ortaya çıkan belirtiler şunlardır:

• Sık sık idrara çıkma ihtiyacı
• İdrar yaparken ağrı, yanma veya kanama
• Az veya kesintili idrar yapma
• İdrar yaptıktan sonra idrarın damlamaya devam etmesi
• Gece boyunca sık idrara çıkma ihtiyacı
• Mesanenin tam boşalmadığı hissi
• Ani idrar yapma ihtiyacı
• İdrar kaçırma
• Cinsel fonksiyon bozuklukları

Prostat Neden Büyür?

Prostatın büyümesinin sebepleri arasında yaşlanma, erkeklik hormonu (testosteron) ve östrojenin etkileri bulunur. Genetik yatkınlık da prostat büyümesinde önemli bir rol oynar. Prostat, erkeklerde ergenlik döneminde hızla büyür ve 25 yaşından itibaren büyüme süreci başlar.

Prostat bezi, erkeklerde genellikle 30'lu yaşlardan itibaren büyümeye başlar ve yaşam boyunca bu büyüme devam eder. 50 yaş üzerindeki erkeklerin yarısından fazlasında prostat büyümesi görülürken, 60 yaş sonrası bu oran %65’e, 80 yaş üzerinde ise %90’ın üzerine çıkar. Bu durum, çoğu hastada ilaç tedavisi veya cerrahi müdahale gerektirebilir.

Prostat Biyopsisi Nedir ve Nasıl Yapılır?

Standart prostat biyopsisinde, prostat 12 bölgeye ayrılır ve her bölgeden rastgele bir doku örneği alınır. Ultrason cihazları, normal prostat dokusuyla kanserli dokuyu ayırt edemediği için biyopsi sırasında şüpheli alanlar hedef alınamaz. Farklı bölgelerden rastgele örnekler alınarak tümörlü dokunun tespit edilmesi amaçlanır. Ancak bu yöntem, hızlı ilerleme potansiyeline sahip kanserleri bazen tespit edemeyebilir.

Yeni MR füzyon biyopsi yönteminde ise önce hastaya özel bir prostat MR’ı çekilir ve MR’da prostat kanseri şüphesi taşıyan alanlar belirlenir. Bu alanlar dijital ortamda işaretlenir ve biyopsiler bu alanlardan hedeflenerek alınır. MR, prostatta özellikle 0.5 cc üzerindeki agresif kanserleri tespit etmede oldukça etkilidir, bu sayede hayati tehlike yaratabilecek kanserlerin atlanma ihtimali azalır.

Prostat Hastalıklarının Tanısı Nasıl Konulur?

Prostat büyümesinin tanısı, kan ve idrar testleri, ultrasonografi ve idrar akım testi gibi hastayı rahatsız etmeyen tetkiklerle konulabilir. Büyümenin derecesi ve hastada yarattığı şikayetler değerlendirilerek uygun tedavi planı yapılır.

Prostat Hastalıkları Nasıl Tedavi Edilir?

İyi huylu prostat büyümesi, yaşam tarzı değişiklikleri, ilaç tedavisi veya cerrahi müdahaleyle tedavi edilebilir. Prostat, yaşla birlikte doğal olarak büyüyen bir organ olduğundan, bu süreci tamamen durdurmak mümkün değildir. Ancak hastaların şikayetlerini en aza indiren ve yaşam kalitelerini artıran tedavi yöntemleri uygulanabilir.

Genellikle ilk adım olarak, hastanın tuvalet alışkanlıkları ve yaşam tarzı ile ilgili düzenlemeler yapılır. Eğer bu yeterli olmazsa, ikinci adım olarak ilaç tedavisine başlanabilir. İlaç tedavisi, hastaların şikayetlerini azaltmaya yönelik olarak uygulanır.